Αλήθεια έχεις σκεφτεί πόσες φορές καταφεύγεις στην τροφή όταν βιώνεις συναισθήματα τα οποία δεν τα αντέχεις;

Αν α) τρως όταν είσαι αγχωμένη/ος, ακόμα και αν είσαι χορτάτη/ος β) αισθάνεσαι καλύτερα όταν τρως κυρίως όταν έχει προηγηθεί κάτι που σε στεναχώρησε, θύμωσε, ή σε άγχωσε γ) αποδίδεις μαγικές ιδιότητες στην τροφή δηλ.  έχεις την πεποίθηση ότι αν φάω την τάδε τροφή θα κοιμηθώ καλύτερα ή θα νιώσω άμεσα ανακούφιση δ) η τροφή γίνεται ο καλύτερος παρηγορητικός φίλος σου, για τις δύσκολες και για τις καλές στιγμές, τότε έχεις βρει τον τρόπο να μονώνεις τα συναισθήματα μέσω της τροφής. Με απλά λόγια το φαγητό λειτουργεί ως φρουρός του κάστρου των συναισθημάτων σου. Γίνεται το πιστό σκυλί που δεν επιτρέπει σε κανένα από τα συναισθήματα σου να βρουν διαφυγή στο έξω κόσμο! Επίσης η τροφή μετατρέπεται στην πιο ζεστή αγκαλιά, παρέχοντας ασφάλεια και αποδοχή, ανάλογη με αυτή της μάνα μας όταν ήμασταν μικροί!

Κι όλα αυτά τα όμορφα και τα σπουδαία στα προσφέρει το φαγητό, αφού ο δρόμος προς την κατσαρόλα, το ψυγείο, το ντουλάπι ή το ψιλικατζίδικο της γειτονιάς σου σε οδηγεί επιτυχώς στο μάντρωμα των συναισθημάτων σου. Είναι σίγουρο πλέον ότι δεν χρειάζεται να συγκρουστείς με κανέναν, διασφαλίζοντας επάξια το ρόλο του “καλού παιδιού» που δεν στεναχωρεί ποτέ κανένα παρά μόνο τον εαυτό του. Έτσι νιώθεις ότι όλα είναι υπό ελέγχο... με τη συναισθηματική υπερφαγία.

Αυτή η αυταπάτη όμως τελειώνει, ιδίως όταν η απόγνωση και η απώλεια ελέγχου απέναντι στην τροφή, σε κάνει να νιώθεις “έρμαιο» του καλύτερο σου φίλου. Όταν αρχίζεις να συνειδητοποιείς ότι όσο και να φας, η συναισθηματική σου πείνα δεν καλύπτεται με τίποτα, γιατί απλά αυτό που σου προκάλεσε την υπερφαγία παραμένει ζωντανό και έτοιμο να σου επιτεθεί ξανά με περισσότερη ορμή. Όσο αγνοείς και φυλακίζεις το συναίσθημα σου μέσω της τροφής, τόσο περισσότερο  εκείνο σε στοιχειώνει αλλάζοντας μορφή. Γιατί στην επομένη στροφή  ναι μεν έχεις ξεχάσεις αυτό που σε πλήγωσε ή σε χαροποίησε, αλλά οι ενοχές και η ντροπή σε χτυπούν αδυσώπητα, επειδή δεν μπόρεσες να αντισταθείς στο καλύτερο σου φίλο. Σε αυτόν που απαιτεί τόσες πολλές θερμίδες για να συνεχίσει το έργο του. Και τότε εσύ αποκαμωμένη/ος κοιτάς στο καθρέπτη σου το σώμα σου, βρίζοντας και σιχτιρίζοντας την κακή σου συνήθεια, θεωρώντας το, το μεγαλύτερο σου αμάρτημα.

Είναι ευρέως γνωστό ότι η φύση μισεί το κενό, έτσι το δικό σου συναισθηματικό κενό γεμίζει μόνο με τροφή αλλά όχι με ουσία. Η συναισθηματική υπερφαγία  δεν είναι ο αποτελεσματικότερος  τρόπος στην διαχείριση των συναισθημάτων σου και με το να μπαίνεις σε ατέλειωτες δίαιτες δεν λύνει το πρόβλημα καθώς η τροφή δεν μπορεί να είναι το μόνιμο χανζαπλάστ σε μια πληγή που αιμορραγεί.

Αν όλα τα παραπάνω σου φαίνονται οικεία και γνώριμα, ίσως ήρθε η στιγμή να αναλογιστείς πόσο έτοιμη/ος είσαι για να το αλλάξεις. Και αν αναρωτιέσαι το πως, το μόνο σίγουρο είναι ότι χρειάζεσαι θεραπευτική βοήθεια για αυτό. Μόνη δεν  μπορείς να το αντιμετωπίσεις αποτελεσματικά χωρίς να σπάσεις τον φαύλο κύκλο του εγκλωβισμού σου, καθώς και αυτό που σου τον πυροδοτεί. Μπορείς να βιώσεις συναισθηματική πληρότητα χωρίς να ανατρέχεις στην τροφή, γιατί απλά είσαι πιο δυνατή από αυτό.

Της Μαρίας Τσιάκα
Oικογενειακή θεραπεύτρια – ψυχοθεραπεύτρια
Πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών
Υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Ψυχολογικής Ιατρικής και Ψυχιατρικής του Institute of Psychiatry, King’s College London.