Τι θα αποφασίζατε με κλειστά μάτια κ. Zαρφειάδη;

O Φίλιππος Ζαρφειάδης, ο ηθοποιός - σκηνοθέτης της παράστασης «Το αγκάθι της ακακίας», ένα έργο - καταγγελία για την  πρακτική της κλειτοριδεκτομής που έχει στιγματίσει ακόμα και στις μέρες μας γυναίκες από όλο τον κόσμο, μιλάει στις αναγνώστριες του CityWoman!

Μιλήστε μου για τον εαυτό σας. Πού μεγαλώσατε, πού σπουδάσατε, αν ξέρατε από μικρή ηλικία τι επάγγελμα θα ακολουθήσετε, ποιοι άνθρωποι (γνωστοί ή άγνωστοι) σας ενέπνευσαν και επηρέασαν την πορεία και την εξέλιξή σας.

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη, όπου σπούδασα και πήρα το πρώτο μου πτυχίο διεθνών και ευρωπαϊκών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Στη συνέχεια, μετά το στρατό πήγα στην Αγγλία και έκανα το μεταπτυχιακό μου στο ευρωπαϊκό δίκαιο. Όταν επέστρεψα από το εξωτερικό, πήρα την απόφαση να κατέβω στην Αθήνα και να σπουδάσω σε Δραματική σχολή έτσι ώστε να ασχοληθώ επαγγελματικά με το θέατρο. Όσο ζούσα στη Θεσσαλονίκη, από πολύ μικρός ήμουν σε θεατρικά εργαστήρια και σε θεατρικές ομάδες, έκανα παραστάσεις, περιοδείες, αλλά πήρα την απόφαση πως ήθελα πια να ασχοληθώ επαγγελματικά. Κατά τη διάρκεια της δραματικής σχολής έδωσα κατατακτήριες εξετάσεις και πέρασα στο τμήμα θεάτρου της σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Σίγουρα στην πορεία μου και στην εξέλιξή μου με ενέπνευσαν και συνεχίζουν να με εμπνέουν οι γονείς μου, τα αδέρφια μου, οι φίλοι μου. Σίγουρα όμως πηγή έμπνευσης ήταν οι δάσκαλοί μου τους οποίους τιμώ και σέβομαι, όπως η Έφη Μουρίκη, η Πένυ Παπουτσή, ο Περικλής Μουστάκης, η Μιμή Ντενίση, ο Τάσος Χαλκιάς, ο Κώστας Βουτσάς.

 Πότε ξεκίνησε η επαγγελματική σας καριέρα ,πού δυσκολευτήκατε, αν σας βοήθησαν, τι εμπειρίες αποκομίσατε.

Όπως σου είπα και προηγουμένως, από πολύ μικρός γύρω στα επτά μου χρόνια συμμετείχα σε μία θεατρική ομάδα στη Θεσσαλονίκη. Αν και θυμάμαι τα χρόνια αυτά με πολλή αγάπη και νοσταλγία, το μεγάλο βήμα έγινε με τη δραματική σχολή στην Αθήνα, στην οποία πέρασα με υποτροφία, κάτι που σου λύνει τα χέρια, οικονομικά κυρίως. Ήμουν ήδη μαθητής στη σχολή, όταν έπαιξα για πρώτη φορά επαγγελματικά στην Αθήνα στο θεατρικό «Η Πηνελόπη Δέλτα συναντάει τον μάγκα» σε σκηνοθεσία Μιμής Ντενίση στον «Ελληνικό κόσμο», ενώ παράλληλα συνεργάστηκα με τον Κώστα Βουτσά και την Αλίκη Κατσαβού σε θέατρο για παιδιά και για νέους. Στην συνέχεια, αφού συμμετείχα για δύο χρόνια στο «Σμύρνη μου αγαπημένη», συνεργάστηκα στο έργο «Καθρέφτες» σε σκηνοθεσία Άντας Τσεσμελή με τον Τάσο Χαλκιά, ο οποίος μου εμπιστεύτηκε τον πρώτο μου μεγάλο ρόλο. Η πρεμιέρα έγινε στο Βασιλικό Θέατρο της Θεσσαλονίκης, στο θέατρο όπου πήγαινα από παιδί. Θυμάμαι πως τα πόδια μου έτρεμαν. Αλλά όλα νομίζω πήγαν καλά. Και κάπως έτσι, αποφάσισα να ανεβάσω τη δική μου παράσταση.

Πώς προέκυψε η απόφαση να γράψετε την παράσταση «Το Αγκάθι της Ακακίας»;

Ήταν μία απόφαση που δεν πάρθηκε «εν μία νυκτί». Χρειάστηκε να ανέβω πολλές ανηφόρες και να κατέβω πολλές κατηφόρες, μέχρι να πάρω την τελική απόφαση. Είχα πολλά ερωτηματικά για το αν ήμουν έτοιμος. Ένας φίλος, καθώς πίναμε καφέ, μου είπε: «Μην περιμένεις να νιώσεις έτοιμος, γιατί δεν θα είσαι ποτέ». Και κάπως έτσι, άρχισα να ψάχνω κάτι το πρωτότυπο, κάτι που να μην είχε ξαναγίνει, χωρίς ωστόσο αυτό να είναι και αυτοσκοπός.

Περιγράψτε μου τη διαδικασία συγγραφής του έργου και τη μετέπειτα σκηνοθεσία της παράστασης. Πώς συλλέξατε τις εμπειρίες από τις τρεις γυναίκες, τη Σεμπίγια, την Αμίνα και τη Ζανάχ; Ποιος είναι ο ρόλος της μουσικής στη συγκεκριμένη παράσταση;

Γράφοντας το έργο ήξερα ευθύς εξαρχής ότι έπρεπε να μελετήσω, να ερευνήσω, να ψάξω το θέμα πάρα πολύ. Ο κύριος λόγος για αυτό είναι αρχικά πως ήθελα να είμαι έντιμος και δίκαιος απέναντι στους ανθρώπους αυτούς, καθώς οι παγίδες είναι πάρα πολλές. Πρόσεξα και συνεχίζω να προσέχω πάρα πολύ τις λέξεις τις οποίες χρησιμοποιούμε. Είναι διαφορετικό να πεις για παράδειγμα ότι μία γυναίκα έχει ακρωτηριαστεί και είναι διαφορετικό να πεις ότι έχει κοπεί. Όταν χρησιμοποιείς τον όρο «ακρωτηριασμός», στην ουσία παίρνεις θέση απέναντι στην πρακτική της κλειτοριδεκτομής, όπως αντίστοιχα και όταν χρησιμοποιείς την λέξη κόψιμο. Η Σεμπίγια, η Αμίνα και η Ζανάχ είναι ενδεικτικά ονόματα κοριτσιών, στις ιστορίες των οποίων υπάρχουν άλλες τόσες κι άλλες τόσες. Η μουσική παίζει καθοριστικό ρόλο στην παράσταση. Ο Θωμάς Αντωνόπουλος έχει δημιουργήσει ένα καθηλωτικό ηχοτοπίο. Παίζει ζωντανά κρουστά αφρικανικά όργανα, bendir, cajon, djembe, αλλά χρησιμοποιεί και καθημερινά αντικείμενα βγάζοντας μοναδικούς ήχους. Η μουσική του σε ταξιδεύει και ήρθε και έδεσε τόσο αρμονικά με το κείμενο, τη σκηνοθεσία, τις ερμηνείες. Κάποια πράγματα είναι για να συμβούν. Κι εμείς είμαστε τυχεροί που μας συνέβη όλη αυτή η χημεία!

Τι σας «άφησε» όλη αυτή η εμπειρία;

Το «Αγκάθι της Ακακίας» είναι το διδακτορικό μου. Λίγο πριν ξεκινήσω, ήμουν σαν μαθητής Δημοτικού, μη σου πω και νηπιαγωγείου. Έμαθα τόσα πολλά από το κάρφωμα, το βίδωμα και το ξεβίδωμα, μέχρι το στήσιμο των φώτων, την περιοδεία στην περιφέρεια.

Τι θα θέλατε να μείνει στον θεατή φεύγοντας από την παράσταση «Το Αγκάθι της Ακακίας»;

Ο θεατής θέλω να νιώσει την παράσταση, το θέμα της κλειτοριδεκτομής με την καρδιά του. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να μάθεις και να γνωρίσεις την πρακτική αυτή· μέσα από αυτοβιογραφικά μυθιστορήματα, μέσα από έρευνες, μέσα από ντοκιμαντέρ, μέσα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Το θέατρο ντοκουμέντο, η θεατρική φόρμα που επέλεξα για το «Αγκάθι της Ακακίας», στοχεύει όμως σε έναν εναλλακτικό τρόπο αφήγησης.

Σκηνοθέτης ή ηθοποιός; Γιατί;

Έτσι κι αλλιώς δεν μου αρέσουν οι ταυτότητες πουθενά και για το τίποτα. Δεν μου αρέσει να αυτό χαρακτηρίζομαι ως Έλληνας, ως χριστιανός ορθόδοξος, ως άντρας, ως μαθητής, ως δάσκαλος. Έτσι και στα επαγγελματικά μου δεν μου αρέσουν οι ταμπέλες. Για πρώτη φορά με το «Αγκάθι της Ακακίας» εργάστηκα ως σκηνοθέτης και δεν σου κρύβω μάλιστα πως το τέλος της παράστασης πολλοί ήρθαν και μου έλεγαν για τη σκηνοθεσία και τηρούσαν «σιγήν ιχθύος» για την υποκριτική. Όμως, αν πρέπει σώνει και καλά να διαλέξω κάτι, θα σου έλεγα με κλειστά τα μάτια ηθοποιός, γιατί τουλάχιστον μέχρι σήμερα μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου σε μία παράσταση όπου θα παίζω και θα σκηνοθετώ παράλληλα, αλλά δεν μπορώ να φανταστώ να αναλάβω ένα έργο μόνο και εξολοκλήρου ως σκηνοθέτης.

Εκπαιδευτικό θέατρο. Εξηγήστε μας τι είναι και γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε επαγγελματικά με αυτόν τον τομέα.

Το εκπαιδευτικό θέατρο είναι σχετικά καινούργιο συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρώπης. Η επαγγελματική μου ενασχόληση προέκυψε από τις σπουδές μου στο τμήμα θεάτρου της σχολής Καλών Τεχνών. Το εκπαιδευτικό θέατρο προσπαθεί να βρει εναλλακτικούς τρόπους μάθησης χρησιμοποιώντας τεχνικές θεάτρου με στόχο τη βιωματική μάθηση και την εμπλοκή του παιδιού. Το εκπαιδευτικό θέατρο όμως δεν έχει να κάνει μόνο με τα παιδιά αλλά και με τους εφήβους και με τους νέους, κάτι που με ενδιαφέρει επίσης πάρα πολύ. Ήταν μια πτυχή της τέχνης του θεάτρου που την αγνοούσα παντελώς και έπεσα κυριολεκτικά με τα μούτρα να μάθω όσο το δυνατό περισσότερα γύρω από αυτό. Με ενδιαφέρει το θέατρο στο σύνολό του, ως κείμενο, ως παράσταση, ως διδασκαλία, ως υποκριτική. Αγαπώ την τέχνη του θεάτρου κι όχι τον εαυτό μου μέσα στο θέατρο.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Το «Αγκάθι της Ακακίας» θα συνεχίσει την πορεία του και μετά την ολοκλήρωση των παραστάσεων στην Αθήνα. Θα ταξιδέψει σίγουρα τον ερχόμενο χειμώνα στη Θεσσαλονίκη και μάλλον θα ξεχειμωνιάσουμε εκεί πέρα. Στην Αθήνα, ετοιμάζουμε μία παράσταση-έκπληξη ως προς τον τρόπο παρουσίασής της με ένα θέμα επίσης ευαίσθητο και συγκινητικό. Ήδη στην πρώτη ανάγνωση κλαίγαμε. Είμαι στην καλύτερη και δημιουργικότερη στιγμή μου κι αυτό το χρωστάω στο «Αγκάθι της Ακακίας» και στον κόσμο που το αγάπησε και συνεχίζει να το αγαπάει.

 

Η παράσταση το «Αγκάθι της Ακακίας», αφού ταξίδεψε στη Θεσσαλονίκη, την Λάρισα και την Πάτρα, επιστρέφει για τρίτο κύκλο παραστάσεων στο θέατρο Άβατον από την Πέμπτη 4 Απριλίου

Θέατρο Άβατον, Ευπατριδών 3, Γκάζι. Κάθε Πέμπτη και Κυριακή στις 9.15 μ.μ.
Εισιτήρια: 10 € (κανονικό), 8 € (φοιτητικό, πολυτέκνων, ανέργων, ατέλειες, εκπαιδευτικό), 7 € (για ομαδικά των 7 ατόμων και πάνω)
Προπώληση: Στα ταμεία του θεάτρου Τηλ. Κρατήσεων: 6946225169 και 210 3412689