Κλειστές πόρτες. Βουβές κραυγές. Ο νόμος της σιωπής… Μία στις πέντε γυναίκες παγκοσμίως έχει υποστεί βία από τον σύζυγο ή τον σύντροφό της. Το φαινόμενο παραμένει, δυστυχώς, επίκαιρο και η ανάγκη εξάλειψης της έμφυλης βίας είναι πιο επιτακτική από ποτέ.

Όταν μιλάμε για βία δεν εννοούμε μόνο τη σωματική, αλλά και τη σεξουαλική καθώς και την ψυχολογική. Η σεξουαλική περιλαμβάνει επαφή χωρίς τη συναίνεση της γυναίκας, ενώ στην ψυχολογική, ο άνδρας θέλει να ελέγχει τα πάντα γύρω από τη σύζυγο ή τη φίλη του, ουσιαστικά καταργώντας την. Πολλές φορές της ασκεί σκληρή κριτική για τις παρέες, τις επιλογές, τους συγγενείς της  ή την απειλεί ότι θα της κάνει κακό σ’ αυτήν ή-εφόσον υπάρχουν, και στα παιδιά της. Η ψυχολογική βία βιώνεται με μεγάλη συναισθηματική επιβάρυνση που ενδέχεται να οδηγήσει ακόμη και στην κατάθλιψη.

Άλλη μια μορφή βίας κατά των γυναικών είναι και η οικονομική. Πολλοί άντρες απαιτούν να διαχειρίζονται τα χρήματα που μπορεί να κερδίζει η γυναίκα από τη δουλειά της ή αν αυτή δεν εργάζεται και κάνει μόνο δουλειές του σπιτιού, τότε της δίνει λίγα ή και καθόλου χρήματα, ώστε να την έχει εξαρτημένη. Έτσι, η γυναίκα χάνει την αυτοδιάθεσή της, την αυτονομία της και δεν μπορεί να έχει τον έλεγχο της ζωή της. Η οικονομική βία δεν καταλήγει πάντα σε σωματική, αλλά επιβαρύνει πάρα πολύ μια γυναίκα. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές, πριν την σωματική κακοποίηση έρχεται η ψυχολογική.

Το προφίλ του θύτη
Δεν υπάρχει κοινωνική διαστρωμάτωση όσον αφορά το προφίλ του άντρα που κακοποιεί την γυναίκα του. Πολλές φορές, ωστόσο, πρόκειται για αλκοολικό ή χρήστη τοξικών ουσιών, τα οποία μάλιστα χρησιμοποιεί ως δικαιολογία για τις πράξεις του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι άντρες που έχουν βίαιη συμπεριφορά απέναντι στις γυναίκες τους, πολλές φορές έχουν κακοποιηθεί οι ίδιοι στην παιδική τους ηλικία ή έχουν γίνει μάρτυρες σε σκηνές βίας μεταξύ των γονιών τους. Διαταραχές προσωπικότητας, όπως η οριακή και ναρκισσιστική, έχουν επίσης ενοχοποιηθεί. Ο κακοποιητής νιώθει ότι μ’ αυτή την συμπεριφορά θα ελέγξει απόλυτα την γυναίκα του.

Σπάστε τη σιωπή
Όταν μια γυναίκα κακοποιηθεί μπαίνει σε ένα φαύλο κύκλο ερωτημάτων για το τι πρέπει να κάνει. Είναι δύσκολο για τις γυναίκες να απεμπλακούν από βίαιο πατέρα, σύζυγο ή ακόμα και από τον ίδιο τους τον αδερφό. Τα αισθήματα ανασφάλειας, ντροπής και φόβου είναι αυτά που κυριαρχούν. Εδώ παρουσιάζεται το πολύ συχνό ερώτημα: «Τι θα πει ο κόσμος;».

Η γυναίκα αισθάνεται παγιδευμένη ανάμεσα στα αισθήματα ντροπής που νιώθει για την κακοποίηση αλλά και την πίεση από τον κοινωνικό περίγυρο. Πολλές φορές γυναίκες που έχουν υποστεί κακοποίηση παρουσιάζουν δυσθυμία ή ακόμα και κατάθλιψη, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που οι ίδιες για να γλιτώσουν από τα αισθήματα ντροπής και φόβου κάνουν απόπειρες αυτοκτονίας.

Η επιλογή που συνιστούν όλοι οι ειδικοί είναι μια: Απομάκρυνση από τον άντρα που την κακοποιεί. Αν η γυναίκα ζει με αυτό το πρόσωπο πρέπει να βρει άλλο χώρο, στον οποίο θα είναι προστατευμένη μαζί με άλλα πρόσωπα που την αγαπούν.

Όταν φύγει από το σπίτι πρέπει να πάρει μαζί της οποιαδήποτε έγγραφα που πιστοποιούν την ταυτότητά της (διαβατήριο, βιβλιάριο υγείας, βιβλιάρια τραπεζών). Αν έχει κακοποίηση με εμφανή σημάδια, καλό θα ήταν να τα φωτογραφήσει.

Και φυσικά, να μην διστάσει να καταδικάσει τη βία και να ζητήσει βοήθεια. Πλέον, πολλοί δήμοι έχουν κέντρα φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών στα οποία οι γυναίκες καλό θα ήταν να τηλεφωνούν ώστε να τους δοθεί στήριξη. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι γυναίκες που δέχονται βία χρειάζονται βοήθεια. Ο νόμος της σιωπής είναι ό,τι χειρότερο σε αυτή την περίπτωση.

Του Στάθη Μπαρτζώκα 
Ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής 
www.stathisbartzokas.com